Status artysty profesjonalnego

Warszawa, dnia 7.12.2017 r.

Związek Zawodowy Artystów
Baletu Teatru Wielkiego w Łodzi
Pl. Dąbrowskiego 1
90-249 Łódź

Szanowna Pani
Wanda Zwinogrodzka
Minister Kultury
i Dziedzictwa Narodowego
ul. Krakowskie Przedmieście 15/17
00-071 Warszawa

Postulaty dot. panelu I – „Definicja i kryteria uzyskania statusu artysty profesjonalnego” złożone w imieniu Grupy Założycielskiej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Artystów Tancerzy po Ogólnopolskiej Konferencji Kultury w Bydgoszczy 29.11.2017 r.

Reprezentuję grupę inicjatywną utworzenia Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Artystów Tancerzy, której istotnie zależy na pragmatycznym określeniu różnych aspektów wyznaczających w praktyce, nie w teorii i w legislacji tylko (bo zapisanie ich w aktach prawa rangi ustawowej uważamy za niemożliwe i niecelowe w przypadku zawodów artystycznych), status zawodowego artysty tancerza. Jednego z wielu zawodów, zaliczanych w rozumieniu prawa do szerokiej, prawnie zdefiniowanej łącznie, grupy zawodowej artystów wykonawców. Grupy o istotnie różnych odrębnych, specyficznych cechach oraz wymogach poszczególnych zawodów i specjalności zawodowych artystów wykonawców, których znaczna część jest też ponadto znacznie zindywidualizowana, niekiedy nietypowa, trudna do opisu i nie poddająca się szczegółowej precyzyjnej, a tylko uogólnionej, normatywnej łącznej regulacji prawnej na poziomie wspólnych wyznaczników tych niewątpliwie twórczych zawodów – artystycznych wykonań klasycznych utworów baletowych (składających się z połączonych dzieł muzycznych oraz taneczno-choreograficznych i libretta) i innych utworów tanecznych, pantomimicznych i podobnych. Utwory są wykonywane w wyniku ich twórczych, indywidualnych i zbiorowych interpretacji, przez artystów wykonawców różnych zawodów, na różne sposoby, w różnych postaciach i formach, przy pomocy różnych własnych narządów (głosu, słuchu, wzroku i ruchu) i różnych środków wyrazu oraz instrumentów i różnych metod, technik, oraz efektów i ich utrwaleń (fonogramów, wideogramów, multimediów) albo przekazów na żywo, jako nadań na żywo lub też jako emisji nagrań wykonań artystycznych na różnych nośnikach. Należy także pamiętać, że mimo harmonizacji i globalizacji, prawo własności intelektualnej rynki i warunki pracy artystów wykonawców oraz ich regulacje prawne są nadal terytorialne.

Usystematyzowanie i określenie choć tylko najważniejszych, różnorodnych czynników wyznaczających i opisujących różne aspekty i zakresy normatywne statusu artysty tancerza, to jedynie próba podejścia do problemu opisu i taksonomicznej klasyfikacji niejednorodnej grupy tancerzy zawodowych różnych specjalności dlatego ograniczamy ją do profesjonalnych dyplomowanych tancerzy zatrudnionych i pracujących w publicznych stałych artystycznych zespołach baletu (tańca klasycznego) oraz tańca współczesnego, profesjonalnych zespołach ludowych – Zespołów Pieśni i Tańca: „Śląska” i „Mazowsza” oraz Reprezentacyjnym Zespole Artystycznym Wojska Polskiego, a także w zawodowym zespole Baletu Dworskiego: „Cracovia Danza”.

W przypadku tancerzy zawodowych z dyplomem szkół baletowych do wyznaczników naszego statusu zawodowego należą przede wszystkim:

– osobiste predyspozycje psychofizyczne, budowa ciała oraz koordynacja psychomotoryczna ruchu i równowagi, wyczucie rytmu i słuch muzyczny, osobista pasja i fascynacja tańcem, systematyczność cierpliwość, pracowitość oraz gotowość do wieloletnich wyrzeczeń podczas intensywnej nauki tańca i późniejszej pracy w naszym zawodzie, wynikająca z koniecznego zamiłowania do tej nauki i woli konsekwentnego uprawiania tańca klasycznego oraz przejścia w tym celu kolejnych szczebli obowiązującego kształcenia w szkołach baletowych,

– niezbędna duża wytrzymałość, odporność psychofizyczna, siła i sprawność, kształtowane stale podczas nauki tańca i weryfikowane podczas kolejnych selekcyjnych egzaminów na kolejnych etapach nauki w szkołach baletowych,

– praktyczne artystyczne umiejętności wykonawcze i wiedza – składające się na artystyczne kwalifikacje, uzyskiwane stopniowo podczas całej nauki tańca i ich formalny wyraz w postaci dyplomów ukończenia szkół baletowych, w naszym przypadku koniecznych do wejścia do zawodu tancerza, ewentualnego angażu i podjęcia pracy w zespole artystycznym instytucji muzycznych lub innym zespole tańca publicznych instytucji kultury (bo prywatne instytucje nie są zwykle w Polsce w stanie zapewnić zatrudniania i utrzymania stałych zespołów tańca).

– zdobywane podczas pracy w zespołach baletowych lub innych dalsze taneczne wykonawcze umiejętności artystyczne, a następnie ich stałe doskonalenie i podnoszenie podczas pracy,

– wczesne wejście do zawodu – bezpośrednio po ukończeniu średniej szkoły baletowej po dyplomie i maturze, wcześniej od innych artystów wykonawców i bez ukończenia studiów w szkołach wyższych, co ma wpływ na późniejszą sytuację zawodową, w czasie pracy tancerza trudno jest ukończyć studia, a następnie uzyskać dodatkowe wykształcenie jako podstawę późniejszego przekwalifikowania się po nieuchronnym, znacznie wcześniejszym niż w innych zawodach zakończeniu kariery,

– zróżnicowanie pozycji zawodowej pomiędzy solistami i tancerzami zespołu artystycznego instytucji kultury i/lub stałego zespołu tanecznego stacjonującego w Polsce,

– wysoki stopień ryzyka zawodowego i życiowego oraz brak równowagi pracy i życia, ze względu na specyfikę zawodu i stałą ekspozycję zawodową (już od początku nauki tańca w dzieciństwie, wczesnej młodości oraz towarzyszących im wtedy psychofizycznych procesów rozwojowych) na typowe czynniki ryzyka zawodu tancerza – ekstremalne obciążenia i przeciążenia stałym wysiłkiem oraz stresem psychofizycznym, urazy i kontuzje, niekiedy wykluczające nie tylko czynnych zawodowo tancerzy, ale nawet uczniów szkól baletowych z dalszej nauki i koniecznych ćwiczeń i uprawiania zawodu profesjonalnego artysty tancerza,

– nieuniknione kontuzje, urazy i choroby zawodowe oraz ich następstwa zdrowotne i życiowe, przy braku niezbędnej w pełni zinstytucjonalizowanej oraz zorganizowanej, specjalistycznej – profilaktycznej, zachowawczej, traumatologicznej opieki zdrowotnej oraz pomocy medycznej i rehabilitacji pourazowej,

– najkrótszy okres karier zawodowych tancerzy baletu, przy pozbawieniu nas zabezpieczenia społecznego i powszechnego systemu przekwalifikowania zawodowego, po ich zakończeniu,

– brak pewności naszej dalszej drogi zawodowej i życiowej po zakończeniu jedynie krótkiego okresu pracy zawodowej – z powodu braku wyższego wykształcenia i gwarancji możliwości wejścia wszystkich do powszechnego efektywnego systemu przekwalifikowania zawodowego i odebranych tancerzom uprawnień do wcześniejszych emerytur i wzmiankowanej już wyżej, specjalnej profilaktyki, opieki zdrowotnej i możliwości leczenia i rehabilitacji w przypadkach utraty zdrowia, w różnym stopniu nieuniknionej w naszej pracy z powodu stałych przeciążeń,

– brak prawnego uznania wykonywania zawodu tancerza za pracę w warunkach szczególnych i przyznania wynikających z tego uprawnień, mimo iż na podstawie badań empirycznych oraz wiedzy z zakresu medycyny i ochrony pracy, czynna praca zawodowa tancerza powinna być uznana za pracę ciężką, na podstawie odpowiednich jej parametrycznych mierników.

W gronie uczestników tej sesji Ogólnopolskiej Konferencji Kultury – czyli w szeroko pojmowanym, reprezentowanym tutaj środowisku tańca, wszyscy mniej więcej sami dobrze wiemy, czym jest taniec – jako dyscyplina oraz jedna z zawodowych dziedzin wykonawstwa artystycznego. Jak również, bez sięgania do definicji prawnych, wiemy także: kto jest zawodowym tancerzem i jaką ma w naszym zawodzie specjalność. Bardzo trudno jest jednak nasz bezspornie artystyczny, a zatem również twórczy wewnętrznie zróżnicowany zawód – zdefiniować prawnie, wtłoczyć w ramy takiej uniwersalnej definicji tancerza – która mogłaby uwzględniać wszystko to, co jest naprawdę istotne dla określenia w praktyce statusu tancerza. Jesteśmy zdania, że takiej syntetycznej, pełnej statusowej definicji prawnej nie da się w ogóle sformułować. Ważne i potrzebne jest więc raczej zbadanie, analiza i omówienie realnych uwarunkowań i statusu zawodu tancerza w praktyce w naszym kraju i działań koniecznych do jego poprawy i podniesienia do takiego poziomu, który wynika ze specyfiki oraz z pożądanej, odpowiadającej tej specyfice, roli społecznej i zadań naszego zawodu. Do tych zagadnień zaprezentujemy, jako grupa inicjatywy OZZAT, nasze wspólnie wypracowane stanowisko i przedstawimy je w odrębnym piśmie uzupełniając temat panelu III, który dotyczył uprawnień profesjonalnego artysty – omawianego podczas OKK w Bydgoszczy 29.11.br.

Usystematyzowanie i określenie czynników wyznaczających różne aspekty i zakresy statusu artysty tancerza to jedynie próba podejścia do problemu kwalifikacji niejednorodnej grupy tancerzy zawodowych.

Jako praktycy, proponujemy pewien rodzaj zdefiniowania statusu tancerza zawodowego w obecnej chwili, po odebraniu uprawnień, tj. po 2009 roku. Uwzględnia on wzrost ilości kierunków i technik tańca i różnorodność zespołów w ostatnich dziesięcioleciach. W związku z poszerzaniem różnych form zawodowej działalności tanecznej i różnych jej rodzajów, a także z odpływem tancerzy z zespołów, których reforma emerytalna pominęła po 2009 r., jako reprezentantom grupy inicjatywnej powstania OZZAT, zależy nam teraz, przede wszystkim, na wyraźnym określeniu liczby profesjonalnych tancerzy, nie pomijając nikogo kto do nich rzeczywiście należy, ale nie rozszerzając rzeczywistej liczby tej pierwszej naszej grupy. I tak, proponujemy aby do tej pierwszej grupy tancerzy zawodowych, objętych szeroko pojmowaną definicją artysty tancerza zawodowego można było zaliczyć:

Osoby, które uzyskały dyplom ukończenia szkoły baletowej lub wyspecjalizowanych szkół sztuki tańca, których działalność zatwierdziło Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz absolwenci 5. letnich magisterskich szkół wyższych w Polsce i za granicą, których zasadniczą specjalnością jest taniec i pracowały co najmniej 12 lat w instytucjach lub stałych zespołach w instytucjach mających swoje stałe siedziby na terenie Polski – dotyczyłoby to również absolwentów zagranicznych szkół baletowych.
Osoby, które nie uzyskały dyplomu szkoły baletowej, a przetańczyły co najmniej 12 lat w stałym profesjonalnym tanecznym zespole artystycznym polskiej publicznej instytucji kultury i/lub w takim samym, zawodowym artystycznym zespole tanecznym, mającym tylko stałą siedzibę w Polsce i obowiązkowo musiałaby zdać eksternistyczne egzaminy zawodowe przed powołaną w tym celu komisją, wykazać się dorobkiem artystycznym oraz uzyskać na tej podstawie eksternistyczny dyplom, potwierdzający kwalifikacje i umiejętności oraz status zawodowego artysty tancerza.
Osoby, które uzyskały dyplom eksternistyczny miałyby liczony staż (co najmniej 12 lat pracy) od momentu pozytywnego przejścia weryfikacji i uzyskanie dyplomu artysty tancerza. W wypadku szkół baletowych, szkół sztuki tańca (lub w szkołach wyższych, których zasadniczą specjalnością jest taniec) moment rozpoczęcia 12. letniego stażu pracy zawodowej powinien być liczony od chwili uzyskania dyplomu (lub stopnia magistra sztuki).
O przyznanie dyplomu artysty tancerza w tym trybie mogłaby się ubiegać:
a) instytucja lub zespół, w którym tancerz pracował lub pracuje, jak również sam tancerz,
b) tancerz bez dyplomu szkoły baletowej prowadzący zawodową indywidualną działalność związaną z tańcem,
Dyplom taki mógłby być uzyskany, jeżeli dany tancerz pozytywnie zaliczyłby egzamin praktyczny i teoretyczny przed komisją weryfikującą jego umiejętności i przyznającą status tancerza zawodowego przed komisją składającą się: z członków Sekcji Tańca ZASP, naszego nowego OZZAT oraz dodatkowo niezależnego eksperta powołanego przez MKiDN.
Przy podejmowaniu pozytywnej decyzji przez Komisję składającą się z członków: ZASP-u, OZZAT oraz MKiDN czynnikiem decydującym powinien być nie tylko co najmniej 12. letni staż pracy, ale przejście niezbędnej weryfikacji przez kompetentną Komisję Egzaminacyjną z zakresu:
a) wiedzy praktycznej: egzamin praktyczny
b) wiedzy teoretycznej: egzamin z historii tańca i baletu
c) przedstawienie swojego stażu oraz dorobku artystycznego i dokonań zawodowych, które jednoznacznie potwierdziłyby podstawy przyznania statusu tancerza zawodowego
d) istotnym kryterium byłyby przedstawione udokumentowane zarobki w instytucji kultury lub podczas pracy w stałych zespołach działających albo stacjonujących na terenie Polski.

Naszym zdaniem, tak określony system uzyskiwania i niezbędnej odrębnej, zgodnej ze specyfiką naszego zawodu jego ochrony prawnej i szeroko pojmowanego statusu tancerza zawodowego pozwoliłby nam odróżnić prawnie tancerza amatora od tancerza zawodowego, który na co dzień w ciągu wielu lat edukacji i pracy artystycznej poddawany jest ciągłym weryfikacjom a jego cały układ psychomotoryczny organizmu i jego poszczególne narządy są skrajnie obciążone i eksploatowane z powodu stałej ich ekspozycji zawodowej na typowe czynniki ryzyka już w stadium nauki zawodu oraz w trakcie jego wyjątkowo krótkiego, lecz również podobnie wysoce intensywnego wykonywania.

Przy określeniu liczby zawodowych tancerzy zależy nam na określeniu ilości osób, które pracowały lub pracują obecnie nadal w warunkach szczególnych, z co najmniej 12. letnim stażem pracy zawodowej, by zapewnić im znowu odrębne zabezpieczenie warunków pracy profesjonalnego artysty tancerza poprzez zaproponowanie konkretnych rozwiązań prawnych i systemowych, które są stosunkowo proste, znane i sprawdzone, a w skali budżetu państwa nie są znaczącym obciążeniem dla nielicznej kilkusetosobowej grupy, a mianowicie:

a) dalsze prowadzenie programu reorientacji zawodowej wg jej obecnych kryteriów, tj. konieczności 12 letniego stażu pracy (z minimalnym stażem w Polsce wynoszącym 6 lat), ale z wydłużonym w nim okresem odejścia z zawodu po jego zakończeniu, np. nie po roku, a po choćby pięciu latach,
b) wbudowanie ww. systemu przekwalifikowań w program zatrudnienia oraz zawodowej pracy artystycznej w instytucjach publicznych, uregulowane przez stosowne ustawowe zapisy prawne i przepisy wykonawcze do nich, postulujemy o możliwość nieodpłatnych studiów dla absolwentów szkół baletowych podejmujących pracę zawodową. Ze względu na czas pracy – oraz jej tryb, czas i intensywność (praca w weekendy) praktycznie niemożliwe lub wysoce utrudnione jest uzyskanie wykształcenia wyższego w innym niż specjalnym trybie (tzw. kierunki zamawiane). Poziom wynagrodzeń artystów tancerzy baletu oraz brak odpowiednich długotrwałych stypendiów umożliwiających tancerzom przekwalifikowanie, utrudniają lub uniemożliwiają w praktyce ukończenie płatnych studiów zaocznych zaraz po ukończeniu szkoły baletowej równocześnie z pracą,
c) wprowadzenie obowiązku składek na fundusz pomostowych świadczeń przedemerytalnych oraz rekwalifikacji zawodowej artystów tańca, które to składki byłyby odprowadzane przez instytucję publiczną, państwo i w miarę możliwości też pracującego tancerza zawodowego, jako sprawdzone rozwiązanie modelowe, wzorowane na podobnych systemach w Zachodniej Europie, np. w Holandii – gdzie od lat funkcjonuje taki optymalny system trójfilarowego jego finansowania: I filar: państwowy filar emerytalny, II filar: pracowniczy system emerytalny i III filar: dobrowolne składki odprowadzane przez pracownika – artystę tancerza zawodowego,
d) w ramach rozwiązań szczególnych uwzględnić i traktować obowiązkowe składki odprowadzane do funduszu, tj. systemu trójfilarowego jako źródła środków niezbędnych do finansowania przekwalifikowania tancerzy po ukończeniu karier zawodowych zabezpieczenia zdrowotnego, emerytalnego (lub w szczególnych wypadkach nawet rentownego) poprzez:

– umożliwienie rekwalifikacji zawodowej z równoczesną możliwością poboru pomostowych świadczeń przedemerytalnych dla osób odprowadzających składki do systemu trójfilarowego po co najmniej 12. letnim okresie stażu pracy lub po osiągnięciu wieku: 40. lat kobiety i 45. lat mężczyźni (z określonym limitem uzyskanych rocznych dochodów). Postulujemy, aby pozostawiono poprzednie ograniczenia wiekowe jako warunek konieczny dla zachowania prawidłowej rotacji i wymiany pokoleniowej, szczególnie ważnej ze względu na wysokie koszty edukacji tancerzy, aby młodych tancerzy zatrzymać i zatrudnić w Polsce w stałym profesjonalnym tanecznym zespole artystycznym polskiej publicznej instytucji kultury i/lub w takim samym, zawodowym artystycznym zespole tanecznym, mającym stałą siedzibę w kraju,

– umożliwienie rekwalifikacji zawodowej z równoczesną możliwością dobrowolnej rezygnacji z poboru pomostowych świadczeń przedemerytalnych dla osób odprowadzających składki do systemu trójfilarowego po co najmniej 12. letnim okresie stażu pracy lub po osiągnięciu wieku 40. lat kobiety i 45. lat mężczyźni w razie przekroczenia określonego limitu uzyskanych rocznych dochodów i skorzystanie ze zgromadzonych środków w funduszu w dowolnym momencie (np. czasowo w okresie poszukiwania pracy lub dłużej w razie niezdolności do podjęcia pracy) albo dopiero w momencie przejścia na emeryturę w wieku 60. lat kobiety i 65. lat mężczyźni,

– postulujemy również o uwzględnienie przez MKiDN szczególnych wypadków losowych dla osób, które nie zdołały przepracować 12. lat stażu w zawodzie ze względów chociażby zdrowotnych (np. absolwentom szkół baletowych uwzględnić wtedy staż pracy oraz pracę w warunkach szczególnych podczas ostatnich 4 lat nauki przed uzyskaniem dyplomu tancerza),

e) przywrócenie możliwości poboru świadczeń przedemerytalnych dla tancerzy po roku 2009 zanim zostaną opracowane i wprowadzone konieczne nowe odrębne rozwiązania szczególne.

Dla tak nielicznej grupy zawodowej, bo w skali kraju może być to ok. 450 – 600 tancerzy, którzy pracują w instytucjach publicznych i są de facto pracownikami publicznymi i którzy w wyjątkowy sposób są niezmiennie obciążeni z powodu stałej ich ekspozycji zawodowej na szczególnie degeneracyjne czynniki ryzyka zawodowego, potrzebne byłoby wprowadzenie wygasającego sposobu możliwości poboru świadczeń przedemerytalnych, zanim nie stworzy się konkretnych prawnych przepisów, by odwrócić sytuację, w której wprowadzono reformę na podstawie ustawy pomostowej zanim powstały inne niezbędne w tym przypadku konkretne formy kompensacyjnego rozwiązania tego ważnego społecznie problemu, nie tylko dla nas, zawodowych artystów tancerzy, ale dla całej kultury narodowej, której służymy naszą pracą artystyczną.

Ze względu na specyfikę 9-letniego trybu kształcenia i najwyższy stopień stałej ekspozycji zawodowej wśród zawodów artystycznych, konieczne jest, przede wszystkim, jak najszybsze przywrócenie zawodowym artystom tancerzom baletowym, zatrudnionym w artystycznych instytucjach kultury, specjalnych wcześniejszych uprawnień emerytalnych, pilne opracowanie i wprowadzenie powszechnego systemu przekwalifikowania zawodowego profesjonalnych artystów tancerzy, który obecnie ma niestety tylko charakter pilotażowy i minimalny zasięg oraz skuteczność. Przywrócenie nam tych szczególnych praw do wcześniejszych świadczeń emerytalnych oraz uprawnień rentowych, powinno, więc teraz być naszym podstawowym celem – postulujemy o to, niestety bezskutecznie, od 2009 roku. Mimo iż z punktu widzenia makrospołecznego i makroekonomicznego oraz obciążeń dla budżetu państwa z tego tytułu, profesjonalni artyści tańca są liczebnie relatywnie bardzo niewielką grupą zawodową. Do tego celu potrzebne jest szczegółowe opracowanie na ten temat ze specjalistyczną interdyscyplinarną analizą wariantowych rozwiązań i szacunkiem niewielkich w skali budżetu państwa kosztów.

Należy tutaj podkreślić, że w sensie prawnym nastąpiło wówczas, niezgodne z prawem, pozbawienie w trakcie wykonywania pracy na przyznanych całej naszej grupie zawodowych artystów tancerzy, prawnie zagwarantowanych i ustawowo przysługujących już nam praw nabytych – niezgodnie z obowiązującymi zasadami prawidłowej legislacji, której skutki nie powinny tych praw naruszać. W szczególności niezgodnie z powszechnie obowiązującą zasadą prawną o nieretroaktywności nowych unormowań prawa – mówiącą, iż stanowione nowe prawo nie może działać wstecz i odbierać prawa wcześniej nabyte, na mocy uprzednio obowiązujących unormowań prawnych przez osoby fizyczne, w naszym przypadku aż do czasu naturalnego wygaśnięcia opartych na nich uprawnień, przyznanych tym osobom wedle wcześniejszych przepisów ustawowych. Wedle rzymskiej zasady – lex retro non agit – prawo nie działa wstecz, którą to zasadę tutaj w sposób bezsporny złamano.

Dla porównania, ustawa o emeryturach mundurowych, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r. wydłużała wiek przejścia na emeryturę jedynie osób dopiero zaczynających swoją pracę w tych służbach. Pracownicy mundurowi już wtedy pracujący w swoich zawodach oraz instytucjach, mają dotąd zagwarantowane przechodzenie na emeryturę na dotychczasowych zasadach – zgodnie ze swymi, nadal obowiązującymi wobec nich, prawami nabytymi.

Tancerze zawodowi zostali zaś zaskoczeni nowymi uregulowaniami prawnymi, które dotyczyły wszystkich, zarówno już pracujących w zawodzie, jak i osób podejmujących dopiero tę pracę oraz mających ją dopiero podjąć w przyszłości.

Zaistniała przy tym jeszcze jedna ewidentnie nieprzewidziana sytuacja dyskryminacji ze względu na płeć. Tancerze z tych samych roczników co tancerki, zostali pozbawieni prawa do wcześniejszych emerytur, że względu na pięcioletnią różnicę wieku zezwalającego artystom baletu kobietom i mężczyznom, na przechodzenie na wcześniejsze emerytury obowiązującą poprzednio w regulacjach ustawowych wieku emerytalnego pracowników obojga płci.

Minęło prawie 10 lat, od tych niekorzystnych i bezprawnych zmian, toteż warto byśmy na ten temat rozmawiali i zabezpieczyli się na przyszłość przed podobnymi negatywnymi zmianami prawa oraz naszej sytuacji zawodowej i życiowej, dlatego w celu profesjonalnej reprezentacji zawodowych artystów tancerzy pragniemy wspólnie utworzyć Ogólnopolski Związek Zawodowy Artystów Tancerzy, ponieważ posiadamy niezbędną wiedzę jak zapewnić optymalne warunki naszej nauki, pracy i przekwalifikowania zawodowego po zakończeniu karier zawodowych.

Postulujemy również o uwzględnienie i opracowanie wspólnie z OZZAT warunków szczególnych dla osób zajmujących się zawodowo tańcem niezwiązanych z instytucjami lub stałymi zespołami w instytucjach mających swoje stałe siedziby na terenie Polski, nie płacącymi, m. in. przez różne uwarunkowania składki z tytułu pracy w warunkach szczególnych, a mogącymi w przyszłości być też członkami naszego ZZ. Takie rozwiązania szczególne dotyczyłyby sfer takich jak: ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne i rentowe, prawo do urlopów macierzyńskich, świadczeń dla bezrobotnych itp. Przy naszym udziale w konsultacjach chcielibyśmy, aby system trójfilarowy był w przyszłości również otwarty dla nich, żeby mogli korzystać z NFZ, ZUS czy dostępnych form pomocy socjalnej. Wspólnie wypracowane stanowisko mogłoby uwzględnić też tych tancerzy, którzy nie osiągają stałych dochodów z pracy w swym zawodzie, aby nabywali przynajmniej częściowe uprawnienia poprzez płacenie zmniejszonej składki, np. bez udziału instytucji tylko z dwóch źródeł: państwa i w niedużej mierze składek samych tancerzy. Takie rozwiązania zamierzamy jako środowisko w najbliższym czasie przedstawić, m. in. po opracowaniu karty tancerza przez OZZAT.

Zaznaczyć na samym końcu należy, że określające statystycznie systemowo środki prawne i zapisy już istnieją jak choćby KSiZ czy Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Zawodów – Euro-08 (ang. ISCO – International Standard of Classification of Occupations) jednak najważniejsze jest, by w pełni były one zgodne z rzeczywistością. Ważne jest co z nich wynika i jak kształtuje to rzeczywistość w Polsce. A obecnie te zależności są znikome.

Prawo jest tylko próbą normatywnego opisu zawodu i u nas w Polsce opis ten jest ułomny, ale jednocześnie wystarczający jako podstawa unormowań w specyficznych źródłach prawa, jakimi są układy zbiorowe. Chcemy razem rozmawiać poważnie o naszym zawodzie i dlatego chcemy utworzyć Ogólnopolski Związek Zawodowy Artystów Tancerzy, gdyż zbudowanie podstaw regulacji prawnej i ochrony praw artystów tańca oparte winno być na wiedzy i opinii specjalistów znających z autopsji ten zawód i czynnie go uprawiających. Tworzenie kolejnych teoretycznych i prawnych definicji jest również – moim zdaniem – trudne do wykonania i bezzasadne, bo one, jak było to zresztą mówione, już istnieją w zapisach KSiZ czy ISCO EURO 08 i innych systemach klasyfikacji. Ważne jest zaś faktycznie to, co z tych zapisów wynika w praktyce, czyli jak są one zoperacjonalizowane, czy i jak kształtują rzeczywistość. A w Polsce istniejące regulacje prawne zupełnie nie przystają do rzeczywistości ponieważ nie są stosowane w praktyce ani skonkretyzowane bardziej szczegółowo w układach zbiorowych pracy, toteż musimy to możliwie pilnie, ale w sposób przemyślany zmienić.

Z poważaniem

Witold Biegański